Το Αρχοντικό του Σωτηρίου Αναργύρου

Στην προσπάθεια αναζήτησης λύσης για την αποκατάσταση του κτηρίου, με την οποία αυτό θα διατηρούσε τον δημόσιο χαρακτήρα του, ο Πρόεδρος και η Εκτελεστική Επιτροπή του Ιδρύματος της Αναργυρείου & Κοργιαλενείου Σχολής Σπετσών βρήκε ιδανικούς συμμάχους τον Περιφερειάρχη Αττικής κ. Γ. Πατούλη, που αποδέχθηκε αποφασιστικά την ανάληψη της διάθεσης των σχετικών κονδυλίων από τη Περιφέρεια, την αρμόδια για τις Σπέτσες Αντιπεριφερειάρχη Νήσων κ. Β. Θεοδωρακοπούλου-Μπόγρη, την Υπουργό του εποπτεύοντος Υπουργείου Παιδείας κ. Νίκη Κεραμέως, τον Αντιπεριφερειάρχη Οικονομικών της Περιφέρειας Αττικής κ. Πέππα, τους βουλευτές Πειραιώς, τον Προϊστάμενο της Διαχειριστικής Αρχής της Περιφέρειας κ. Δρόση, την Εκτελεστική Επιτροπή2013-16, υπό τον καθηγητή κ. Κων/νο Στεφάνου και τον διακεκριμένο νομικό (νύν Πρόεδρο του Δ.Σ. Σπετσών) κ. Αθ. Λαμπρόπουλο, για την προετοιμασία του φακέλου υποβολής του έργου στο Υπ. Πολιτισμού και την διεκπεραίωση σε μεγάλο μέρος των απαιτουμένων γραφειοκρατικών και τεχνικών διαδικασιών κι εγκρίσεων.

Στη συνέχεια προβλέπεται η υπογραφή προγραμματικής σύμβασης με την Περιφέρεια Αττικής και η ρύθμιση γραφειοκρατικών θεμάτων, έτσι ώστε να δρομολογηθούν οι εργασίες για την αποκατάσταση του Αρχοντικού, τη μετατροπή του σε πολιτιστικό πόλο – χώρο εκθέσεων, προϋπολογισμού 2.500.000 € (συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.) και τέλος να ανοίξει τις πόρτες του για το κοινό, στη μνήμη του μεγάλου Ευεργέτου.

Η Εκτελεστική Επιτροπή του Ιδρύματος της Αναργυρείου & Κοργιαλενείου Σχολής Σπετσών ανακοινώνει με ικανοποίηση την έκδοση της οικοδομικής αδείας (αδείας δόμησης) για την αποκατάσταση του Αρχοντικού Αναργύρου. Το γεγονός αυτό, που είναι προϊόν σκληρής δουλειάς και πίστης στο στόχο, ανοίγει διάπλατα πλέον το δρόμο για την υπογραφή της προγραμματικής σύμβασης με την Περιφέρεια Αττικής, που θα χρηματοδοτήσει το έργο, και την συνακόλουθη δημοπράτησή του και την έναρξη των εργασιών.

Πέραν της σημασίας του γεγονότος αυτού, η Ε.Ε. αισθάνεται δικαιωμένη απέναντι στις «ένθεν κακείθεν Κασσάνδρες» και των όσων έωλων, όπως αποδεικνύεται, αιτιάσεών τους περί παρανομιών, αδυναμίας αδειοδότησης κλπ.

Το αρχοντικό του Αναργύρου έχει την μικρή του ιστορία, 100 περίπου χρονών που συνδέθηκε στενά με την πολυκύμαντη ζωή και του ιδιοκτήτη του και του νησιού ολόκληρου.
Περιβλήθηκε με τον θαυμασμό, μα και τον φθόνο των κατοίκων του νησιού. Άνοιξε τις πόρτες του για να υποδεχθεί εστεμμένους και λογής προσωπικότητες της εποχής. Αφουγκράστηκε ατελείωτες συζητήσεις για έργα μεγάλα. Είδε με τρόμο στα δίσεκτα χρόνια της κατοχής ανθρώπους στερημένους ν’ αρπάζουν ό,τι εύρισκαν μπροστά τους, ό,τι είχε συγκεντρωθεί με κόπο και αγάπη.
Στα κατοχικά και τα πρώτα μετακατοχικά χρόνια, στέγασε τις δημοτικές αρχές και το δημοτικό νοσοκομείο. Έκτοτε περνά χρόνια αγωνίας και αργού θανάτου, καθώς το Ίδρυμα, λόγω της οικονομικής δυσπραγίας, αδυνατεί να το αναστηλώσει.

Μετά την επιστροφή και τη μόνιμη εγκατάσταση στη γενέτειρά του, το 1899, ένα από τα κύρια μελήματα του Σωτ. Ανάργυρου ήταν η κατασκευή οικίας αντάξιας της οικονομικής του επιφάνειας. Το 1902 βρέθηκε το οικόπεδο. Ένας χώρος σίγουρα ιδανικός.

Στο κέντρο ακριβώς της πόλης, ανάμεσα στα παλιά αρχοντικά της Μπουμπουλίνας και του Μπόταση, σε κυρίαρχη θέση, με θέα καταπληκτική προς τη θάλασσα. Ο Σωτ. Ανάργυρος ανέθεσε την εκπόνηση των σχεδίων του αρχοντικού στον Αρχιτέκτονα Παν. Ζήζηλα. Οι οδηγίες του ήταν σαφείς. Φιλοδοξούσε να χτίσει ένα αρχοντικό που να μοιάζει με αρχαίο αιγυπτιακό ανάκτορο ή ναό. Την άνοιξη του 1903 όλα ήταν έτοιμα για την ανέγερση. Επιστράτευσε τους καλύτερους τεχνίτες του νησιού και με αυτεπιστασία μέσα σ’ ένα χρόνο όρθωσε το λαμπρότερο οικοδόμημα των Σπετσών των αρχών του αιώνα.

Η ανέγερση του αρχοντικού με πρωτοφανή για την εποχή εκείνη κινητοποίηση τεχνιτών και αφειδώλευτη χρησιμοποίηση μοντέρνου οικοδομικού υλικού, στοίχισε γύρω στις 100.000 χρυσές δραχμές, ποσό ιδιαίτερα σημαντικό για το 1903. Ο Ανάργυρος ωστόσο στην επιθυμία του να καινοτομήσει και, γιατί όχι, να εντυπωσιάσει, απέφυγε να προσαρμόσει δομικά και αισθητικά το ύφος του σπιτιού του στις αυστηρές γραμμές των οικοδομών του νησιού. Έτσι το αρχοντικό, ακόμη και σήμερα που το νησί έχει πολλά κτήρια που αλλοιώνουν τον παραδοσιακό χαρακτήρα του, είναι κάπως αταίριαστο με τη λιτή νησιώτικη αρχιτεκτονική.

Το διόροφο αρχοντικό ορθώνεται στο μέσον ενός τετράγωνου σχεδόν οικοπέδου ενός περίπου στρέμματος. Κύριο κτίσμα, κήπος, χώροι βοηθητικοί, προστατεύονται από υψηλό μανδρότοιχο ιδιαίτερης καλαισθησίας. Μπαίνοντας κανείς από την κεντρική είσοδο στον κήπο του αρχοντικού, αντικρύζει θέαμα μοναδικό. Στα πόδια του εκτείνεται βοτσαλόστρωτος διάδρομος με ποικίλες παραστάσεις, πλαισιωμένος από φοίνικες. Στο τέλος του διαδρόμου ορθώνεται η μαρμάρινη πλατιά σκάλα, που οδηγεί στην επιβλητική πόρτα του ισογείου. Στο ύψος του τρίτου σκαλοπατιού, δεξιά και αριστερά, στέκονται δύο αιγυπτιακές σφίγγες, ένα από τα στοιχεία που δείχνει πόσο επηρεάστηκε από τη διαμονή του στην Αίγυπτο.

Το ισόγειο περιβάλλεται ολόγυρα από ευρύχωρη βεράντα στα κράσπεδα της οποίας «φυτρώνουν» συμμετρικά υψηλοί κίονες. Πάνω στις πλατιές τετράγωνες κεφαλές των κιόνων στηρίζεται η βεράντα του άνω ορόφου. Έτσι γύρω από το ισόγειο σχηματίζεται περίστηλη τετράγωνη στοά που ζώνει το αρχοντικό. Στην οροφή της στοάς υπήρχαν θαυμάσιες τοιχογραφίες που σήμερα είναι καλυμμένες. Η είσοδος στο ισόγειο είναι μεγαλοπρεπέστατη, θυμίζοντας πύλη αρχαιοελληνικού ναού.

Η κεντρική θύρα οδηγεί σ’ έναν ευρύ διάδρομο που τέμνει αξονικά τον κάτω όροφο σε δύο ισομερείς πτέρυγες.

Στην ανατολική πτέρυγα συναντάμε το σαλόνι και στη συνέχεια τη σάλα, την τραπεζαρία, θαυμάσιας διακοσμητικής, ενώ στη δυτική, το επίσημο γραφείο του Ανάργυρου, το επιβλητικό κλιμακοστάσιο και την κουζίνα. Η προσπέλαση στον άνω όροφο γίνεται από εντυπωσιακή εσωτερική σκάλα, μοναδικής καλλιτεχνίας.

Δυτικά του γραφείου υπήρχε το λουτρό του διαμερίσματος και δίπλα σ’ αυτό το δωμάτιο υπηρεσίας.

Scroll to Top